Chrapanie – przyczyny występowania tego problemu

Chrapanie to uciążliwa przypadłość, która może dotknąć każdego. Często jednak jest uznawana za coś wstydliwego, ale nieszkodliwego, więc bywa po prostu bagatelizowana. Ogromna ilość osób nie zdaje sobie sprawy, jak niebezpieczne może być chrapanie. Nie tylko obniża jakość snu domowników, ale i jakość ich życia – dlatego też należy uznać chrapanie za problem i postarać się z je zlikwidować. Jakie są przyczyny chrapania i jak wyleczyć się z tej dolegliwości?

Co to jest chrapanie?

Czym tak właściwie jest chrapanie? Przypadłość ta nie jest uznawana za chorobę, ale objaw zaburzeń oddychania, które mają miejsce podczas snu. Mogą być one spowodowane różnymi problemami zdrowotnymi, ale też nie muszą być objawem niczego poważnego. Nie sposób jednak nie zgodzić się z tezą, że chrapanie bywa bardzo uciążliwe i to nie tylko dla osób, których problem dotyczy, ale i dla pozostałych domowników. Chrapanie stanowi ogromny problem zwłaszcza dla tych osób, które śpią z chrapiącym w jednym łóżku, pomieszczeniu lub tuż za cienką ścianą znajdującą się przy jego sypialni. Kłopot sprawia przede wszystkim głośność chrapania, ponieważ może osiągać bardzo duże natężenie – nawet 90 decybeli. Tutaj warto zauważyć, że standardowa kosiarka do trawy, jaką można nabyć w sklepie ogrodniczym, może wytwarzać hałas o natężeniu od 70 do 95 decybeli. Osoba mająca problem z chrapaniem może być zatem głośniejsza od działającej kosiarki – nie sposób wyobrazić sobie próbę zaśnięcie tuż obok takiego urządzenia…

Na czym polega chrapanie?

Jeśli chodzi o chrapanie, przyczyny mogą być różne. Czasami jest ono spowodowane utrudnionym przepływem powietrza przez gardło. Co się wtedy dzieje? Kiedy człowiek śpi ma znacznie zwężone gardło – tylna gardziel opada w dół dotykając nasady języka i w taki sposób powstaje zaledwie niewielka szczelina, dzięki której można normalnie oddychać podczas spania. Powietrze, które wtedy przechodzi przez górne drogi oddechowe powoduje ruch wiotkich ścian i tym samym powstają wibracje gardzieli i języka. Jeśli przepływ powietrza jest za mały – zaczynają pojawiać się głośne dźwięki, które określamy jako chrapanie.

Chrapanie przyczyny

Sporo osób ma problem z chrapaniem, ale nie wszyscy . Dlaczego niektórzy śpią spokojnie, a inni borykają się każdej nocy z takim problemem jak chrapanie? Przyczyny mogą być różne, do najczęściej występujących zalicza się:

• krzywą przegrodę nosową – jest to problem, który może być wrodzony lub nabyty wskutek urazów (wypadków, bójek itd.);
• przerost lub obrzęk małżowin nosowych;
• niedrożność nosa spowodowana polipami znajdującymi się w jamie nosa;
• przerost migdałków;
• przerost nasady języczka lub języka;
• nieprawidłowa budowa podniebienia miękkiego i tym samym zbyt miękkie i wiotkie podniebienie;
• pozostałe wrodzone wady anatomiczne górnych dróg oddechowych;
• obniżone napięcie języka lub mięśni gardła;
• alergie;
• przyjmowanie leków, które zwiotczają mięśnie (uspokajających lub antydepresyjnych);
• nadwaga lub otyłość;
• palenie papierosów,
• spanie na wznak.

Wszystkie powyższe czynniki powodują, że chrapanie towarzyszą śpiącemu każdej nocy. Chrapanie może pojawić się również od czasu do czasu u osób, których powyższe problemy nie dotyczą. Dolegliwość ta może być spowodowana:

• dużym zmęczeniem;
• dużym wysiłkiem fizycznym w ciągu dnia;
• niedrożnością dróg oddechowych spowodowanych przeziębieniem czy też zapaleniem zatok;
• spożyciem dużej ilości alkoholu.

Na chrapanie ma wpływ również płeć oraz wiek człowieka. Dolegliwość ta rzadko dotyka dzieci i osoby młode. U kobiet chrapanie może się pojawić po przebyciu menopauzy, natomiast u dorosłych mężczyzn – już po 40 roku życia, kiedy to (według statystyk) zmagają się oni bardzo często z nadprogramowymi kilogramami oraz z nadciśnieniem tętniczym. Sporo osób w tym wieku ma również problem z nadmiernym i długotrwałym paleniem papierosów. Jeśli chodzi o płeć – zdecydowanie częściej to mężczyźni mają problem z chrapaniem niż kobiety. Dzieje się tak dlatego, że mężczyźni i kobiety mają nieco inną budowę anatomiczną szyi. W przypadku panów ilość tkanek oraz mięśni jest większa, dlatego też problem ten ich częściej dotyczy. Chrapanie może pojawić się również w przypadku dzieci – zwykle jest spowodowane częstymi infekcjami, które mogą występować całe dzieciństwo. Częste choroby w wieku dziecięcym mogą powodować zwiększenie się rozmiaru trzeciego migdałka. Dziecko chrapie także wtedy, kiedy boryka się z katarem, czyli ma problem z przeziębieniem, przechodzi zapalenie zatok bądź też zmaga się z alergią. Natomiast dzieci do 12 miesiąca życia mogą chrapać z powodu wiotkości pewnych elementów chrzęstnych w krtani. Jeśli dziecko chrapie, a nie zmaga się z infekcją warto udać się do lekarza – zaburzenia snu mogą przyczynić się w przyszłości do innych problemów i spowolnić rozwój.

Czy chrapanie jest niebezpieczne?

Chrapanie przyczyny może mieć różne i nie zawsze jest czymś niebezpiecznym dla zdrowia. Regularnie każdej nocy chrapie około 10% ludzkości, w tym 80% mężczyzn. Dla 60% z tych osób jest to odruch fizjologiczny i nie oznacza zagrożenia zdrowia lub życia. Jednak pozostałe 40% najczęściej boryka się z niebezpiecznym bezdechem sennym. Co 10 osoba, która chrapie, ma problem z obturacyjnym bezdechem podczas snu, w skrócie OBPS. Zaburzenie to może przyczynić się do powstania wielu groźnych chorób i może prowadzić nawet do zagrożenia życia. Na czym polega bezdech senny? Podczas oddychania w nocy przepływ powietrza jest utrudniony i może być problem z nabraniem powietrza do płuc, a osoba zmagająca się z OBPS oddycha, ale powietrze, które wdycha, nie trafia do płuc. Taki stan może trwać od kilku sekund do nawet minuty. Wtedy we krwi wzrasta stężenie dwutlenku węglu i jest to sygnał dla ośrodka oddechowego w mózgu, że dzieje się coś złego. Po takiej informacji mózg pobudza do pracy pozostałe mięśnie oddechowe, czyli mięśnie klatki piersiowej i przeponę, dlatego też po każdym bezdechu sennym następuje gwałtowny wdech. Specjaliści są zdania, że krótkotrwałe przerwy w oddychaniu mają niemal wszyscy ludzie na świecie, jednak jeśli pojawiają się one częściej niż 10 razy na godzinę można już mówić o poważnym problemie. Każdy bezdech powoduje, że mózg wysyła szybką informację o natychmiastowym działaniu i pilnej potrzebie przywrócenia normalnego oddechu. Tym samym następuje wybudzenie chorego ze snu. Każdy bezdech kończy się wybudzenie. Co to oznacza dla chorego? Ciągle przerywany sen jest płytki i niespokojny, dochodzi wtedy również do niedotlenienia tkanek przez krótki czas, wzrasta także ciśnienie tętnicze i przyspiesza puls. Bezdechowi sennemu towarzyszy także silne pocenie się, a niekiedy i sinienie.

Bezdech senny a choroby

Nieleczony bezdech senny to szybka droga do wielu groźnych chorób bądź nasilenie się objawów tych schorzeń, z którymi jest już problem. Bezdech może spowodować:

• zaburzenia rytmu serca;
• chorobę niedokrwienną serca (i większe ryzyko zawału);
• niewydolność serca;
• nadciśnienie tętnicze;
• nadciśnienie płucne;
• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc;
• zespół metaboliczny, nietolerancję glukozy, cukrzycę typu 2;
• impotencję;
• depresję;
• problemy z pamięcią i koncentracją;
• poranne bóle głowy;
• nykturię (czyli częste oddawanie moczu w nocy);
• nadwagę lub otyłość.

Kto jest najbardziej narażony na bezdech senny? Najczęściej z tą dolegliwością borykają się mężczyźni po 40 roku życia (zwłaszcza ci, którzy zmagają się również z nadwagą lub otyłością) oraz kobiety po 55 roku życia. Bezdech często ma związek także z zaburzeniami hormonalnymi bądź z nadciśnieniem tętniczym.

Jak zauważyć objawy bezdechu sennego?

Osoba chora zwykle nie ma pojęcia o tym, że boryka się w nocy z bezdechem sennym. Aby sprawdzić, czy ktoś rzeczywiście na to cierpi należy poprosić kogoś o pomoc – partnera lub domownika. Taka osoba powinna przez pewien czas obserwować chorego podczas snu, gdy ten chrapie. Jeśli zaobserwuje ona niepokojące bezdechy – powinna poinformować o tym chorego i nakłonić na konsultację z lekarzem. Takie postępowanie może uratować drugiej osobie życie. Warto zauważyć, że chrapanie dotyka nawet 13 milionów osób w Polsce, a bezdech senny 1,5 miliona. Większość z tych osób nie zdaje sobie sprawy ze swoich problemów lub bagatelizuje objawy i nie podejmuje leczenia.

Na czym polega diagnostyka chrapania i bezdechu sennego?

Jeśli ktoś podejrzewa u siebie chrapanie i bezdech senny zostaje poddany badaniom, które potwierdzą diagnozę, dzięki której lekarz wdroży odpowiednie leczenie. Chory najpierw jest poddawany badaniu poligraficznemu snu, które jest przeprowadzone w szpitalu czy też ośrodku diagnostycznym. Polega ono na monitorowaniu parametrów pacjenta w nocy podczas snu. Pacjent w trakcie badania jest podłączony między innymi do: EKG (elektrokardiografia, która umożliwia uzyskanie zapisu miarowości pracy serca), EEG (elektroencefalografia, która pozwala ocenić bioelektryczną aktywność mózgu), EMG (elektromiografia, która pomaga ocenić funkcję mięśni oraz nerwów) czy też EOG (elektrookulografia, która rejestruje ruchy gałek ocznych). Bada się także: nasycenie hemoglobiny tlenem (przy pomocy pulsoksymetru), temperaturę ciała, ruch powietrza przez usta i nos (za pomocą czujników termistorowych), ruchy klatki piersiowej i brzucha (dzięki pasom z czujnikami tensometrycznymi), ułożenie ciała (przy pomocy czujnika położenia ciała) oraz głośność chrapania (za pomocą specjalnego głośnika). Pomiary te muszą trwać minimum 6 godzin, aby wyniki były wiarygodne.

Leczenie chrapania

Nie ma jednej skutecznej metody – istnieje wiele sposób na chrapanie. Przyczyny, przez które powstaje chrapania, ma wpływ na sposób leczenia. Jeśli chrapanie jest spowodowane wadami anatomicznymi, czyli na przykład skrzywioną przegrodą nosową czy przerostem podniebienia bądź języka, leczenie będzie polegać na chirurgicznej korekcie. Natomiast w przypadku polipów czy przerośniętych migdałków konieczny jest zabieg, polegający na usunięciu problemu. Tego rodzaju rozwiązania pozwalają już po kilku godzinach od zabiegu choremu wrócić do domu. Natomiast gdy chrapaniu towarzyszy bezdech – stosuje się inne metody, np. zmniejsza się masy języka bądź podniebienia lub zaleca się stosowanie w nocy aparatu CPAP, który wspomaga oddychanie. 

Domowe sposoby na chrapanie

Jeśli przyczyna chrapania jest nieoczywista warto zastosować pewne domowe sposoby, które mogą pomóc tą dolegliwością. Do takich sposób należą:

• rezygnacja z używek, takich jak alkohol, papierosy;
• rezygnacja ze środków nasennych i uspokajających;
• zakup właściwej poduszki i zmiana pozycji spania (nie należy spać na wznak, najlepiej spać na boku i ewentualnie na brzuchu);
• zadbanie o dobre warunki do spania (temperatura powinna wynosić maksymalnie około 20 stopni, a powietrze nie powinno być suche);
• zażywanie suplementów diety na chrapanie (na przykład Snoran Plus);
• zadbanie o regularny sen (7-8 godzin każdej nocy i regularny rytm dnia).